Cách phát triển tối đa chiều cao chiều cao theo gen di truyền cho trẻ

Phát triển chiều cao cho trẻ là mối quan tâm đặc biệt của bất kỳ bà mẹ nào. Con bạn sẽ trải qua các giai đoạn tăng trưởng chiều cao nào?  Làm thế nào để biết bé đang tăng trưởng chiều cao theo đúng lộ trình?  Nên bổ sung canxi cho trẻ như thế nào để mẹ yên tâm về chiều cao của trẻ? Tất cả các câu hỏi trên sẽ được giải đáp trong bài viết này

Giai Đoạn Nào Quyết Định Chiều Cao Của Trẻ?

1000 Ngày Đầu Là Giai Đoạn Vàng

​Tạp chí Lancet xác định cửa sổ vàng cho phát triển chiều cao trong tương lai của một trẻ là 1.000 ngày đầu đời, gồm 270 ngày mẹ mang thai + 365 ngày nuôi con năm đầu tiên + 365 ngày nuôi con năm thứ 2. Cụ thể, trong năm đầu tiên chiều cao trẻ phát triển nhanh. Chiều cao trẻ một tuổi gấp rưỡi chiều cao lúc mới đẻ. Ví dụ lúc mới sinh chiều dài của trẻ là 50 cm, đến một tuổi chiều dài 75 cm. Nếu bỏ lỡ không chăm sóc tốt cho giai đoạn này thì không gì có thể bù đắp được.​ 

Từ 3-10 Tuổi Trẻ Sẽ Cao Bao Nhiêu

Trẻ từ 3-10 tuổi đã qua thời kỳ vàng để phát triển chiều cao, giai đoạn này mỗi năm trẻ cao trung bình được 5cm. Nếu bạn đã bỏ lỡ giai đoạn vàng thì cần loại bỏ các rào cản về biếng ăn, hay ốm và các tổn thương ở hệ tiêu hóa để trẻ có thể bắt kịp chiều cao chuẩn theo từng lứa tuổi.

Tiền Dậy Thì Là Giai Đoạn Bạc

Đến thời kỳ tiền dậy thì, trẻ lớn rất nhanh. Tuổi tiền dậy thì của trẻ Việt Nam là 9-11 đối với nữ và 12-14 đối với nam. Lứa tuổi này chiều cao của trẻ nữ tăng mỗi năm khoảng 6 cm và trẻ nam là 7 cm.
Khi đến tuổi dậy thì (12-13 đối với nữ và 15-16 đối với nam) sức lớn chậm lại, mỗi năm tăng khoảng 2 cm. Giai đoạn tiếp theo cho đến 25 tuổi, sức lớn rất chậm, chỉ tăng 1-2 cm hoặc hầu như không tăng. Cơ thể con người hết tuổi lớn với nữ là khoảng 23 tuổi và nam là 25 tuổi

 Bạn Có Biết 8/10 Bà Mẹ Không Biết Con Mình Đang Thiếu Canxi

Thiếu canxi là tình trạng hay gặp ở trẻ sơ sinh nhưng các bà mẹ thường khó nhận biết vì các biểu hiện không rõ ràng, diễn ra chậm,  hay nhầm lẫn với tình trạng quấy khóc thường gặp của trẻ. Khi đã có các biểu hiện rõ ràng rồi thì tình trạng thiếu canxi của bé đã quá trầm trọng, ảnh hưởng nặng nề đến trí tuệ, chiều cao và cân nặng của bé.

Dấu Hiệu Thiếu Canxi

Triệu chứng lâm sàng của trẻ thiếu canxi (hay còn gọi là bệnh còi xương) biểu hiện khác nhau tùy thuộc vào thời kỳ và tiến triển của bệnh. Đầu tiên sẽ biểu hiện tại hệ thần kinh, sau đó đến hệ xương và các cơ quan khác.

Hệ thần kinh

Là những triệu chứng sớm nhất, biểu hiện tình trạng thần kinh dễ bị kích thích:

• Trẻ hay quấy khóc, ngủ không yên giấc, hay giật mình.
• Ra nhiều mồ hôi, nhất là ở đầu làm trẻ rụng tóc, dẫn đến dấu hiệu "hói gáy" hay rụng tóc vành khăn. 
• Ức chế vận động toàn thân, trẻ chậm chạp, ít cử động, trẻ chậm biết ngồi và biết đi

Hay quấy khóc về đêm là dấu hiệu sớm cảnh báo bé thiếu canxi

Hệ Xương

Xuất hiện 2--3 tuần sau khi xuất hiện triệu chứng thần kinh, nếu không điều trị thì sẽ có nhiều mức độ:

• Mền xương
• Đầu bè ra
• Biến dạng hoặc gãy xương

Biểu hiện ở xương tùy thuộc theo tuổi và xương nào phát triển nhanh nhất thì bị sớm nhất và nặng nề nhất.

• Trẻ 3-6 tháng: bị thiếu canxi sẽ dẫn đến biến đổi ở xương sọ làm đầu bè ra
• Trẻ 8-12 tháng bị thiếu canxi sẽ dẫn đến biến đổi ở xương lồng ngực gây biến dạng lồng ngực, xuất hiện các chuỗi hạt sườn do phì đầu nối giữa sụn và sườn.
• Trẻ 12-36 tháng bị thiếu canxi gây ra biến đổi xương chi gây ra to đầu xương chi, lâu ngày gây cong xương cánh tay, cẳng tay, cẳng chân.

Các cơ quan khác

• Cơ và dây chằng: Trương lực cơ giảm, các dây chằng lỏng lẻo nên chậm chạp.
• Dấu hiệu bụng ỏng, bụng cóc, bàn chân bẹt.
• Thường thấy thiếu máu, gan và lách to, hay trướng bụng, rối loạn tiêu hóa.
• Dễ bị nhiễm khuẩn đường hô hấp do rối loạn lồng ngực.
• Mọc răng muộn
• Biếng ăn, nấc cụt, ọc sữa

Mọc răng muộn là dấu hiệu bé thiếu canxi lâu ngày

Con Bạn Cần Bao Nhiêu Canxi Mỗi Ngày

Theo bản khuyến nghị thông tư 43 của BYT  hàm lượng canxi như sau: Lượng canxi trẻ cần hấp thụ tùy thuộc vào từng giai đọan của trẻ, theo hướng tăng dần. Khi trẻ dưới 6 tháng tuổi, trẻ cần 300mg/ngày, khi trẻ từ 6-11 tháng là 400mg, trẻ từ 1-3 tuổi là 500mg/ngày để tối đa hóa chiều cao.

Tại Sao Con Bạn Thấp Còi?

Do Không Hấp Thụ Đủ Canxi

•  Canxi Trong Thức Ăn Khó Hấp Thụ

Bạn có biết có khoảng 70 - 80% canxi  không được hấp thụ mà lưu lại trong phân, đặc biệt khi ăn thức ăn chứa nhiều xenlulose. Do đó, chỉ ăn thức ăn thì khó đảm bảo nhu cầu canxi, đặc biệt với các đối tượng có nhu cầu canxi cao và đối tượng có hệ tiêu hóa bị suy giảm, biếng ăn.

• Trẻ Lười Ăn
  ​ 

Trẻ lười ăn là nỗi lo chung của hầu hết các bà mẹ Việt. Canxi hấp thụ từ thức ăn đã khó, nay bé lười ăn lại càng làm giảm lượng canxi hấp thụ vào cơ thể của bé hàng ngày. Dẫn đến trẻ không thể phát triển chiều cao theo đúng lộ trình, kéo theo tình trạng luôn thấp bé hơn so với các trẻ cùng trang lứa

• Mẹ Ít  Sữa, Mất Sữa
  ​

Khi mẹ thiếu sữa, mất sữa thì giải pháp được áp dụng phổ biến nhất là sử dụng sữa công thức. Mặc dù hàm lượng canxi trong sữa công thức cao hơn nhưng tỷ lệ tương thích giữa canxi và phốt pho trong sữa công thức không bằng sữa mẹ, do vậy trẻ chỉ hấp thu được 30% canxi từ sữa công thức thay vì 70% canxi từ sữa mẹ
 

Những trẻ lười ăn, thiếu sữa là đối tượng hay thấp còi nhất

Trẻ Không Chịu Uống 

Công nghệ sản xuất canxi yếu kém là lý do dẫn đến trẻ không chịu uống canxi. Những loại canxi chiết xuất tổng hợp thì rất khó uống, làm trẻ hay nôn trớ, canxi từ xương động vật thì không tan trong nước làm trẻ có cảm giác như uống kim loại cũng làm trẻ hay quấy khóc, biếng ăn khi uống canxi. Canxi sản xuất từ sữa và gần đây là từ thực vật là những loại canxi giúp trẻ dễ uống nhất.

Do công nghệ sản xuất​

Công nghệ sản xuất canxi có tính quyết định đến mức "sinh khả dụng" hay khả năng hấp thụ canxi của trẻ. Các loại canxi tổng hợp và canxi từ xương động vật độ ính khả dụng rất thấp, canxi từ sữa độ sinh khả dụng cao hơn nhưng chỉ có sữa mẹ có độ sinh khả dụng cao nhất, còn sữa bò thì hàm lượng canxi cao hơn sữa mẹ nhưng tỷ lệ canxi và phốt pho không tương thích nên trẻ chỉ hấp thụ được 30%. Để giải quyết vấn đề này, các nhà khoa học đã tìm cách chiết xuất canxi từ thực vật để tạo ra loại canxi hấp thụ tốt hơn cả sữa 15%.

Do thiếu vitamin K ​

 Nếu coi Vitamin D3 như chiếc chìa khóa vàng để dẫn canxi vào cơ thể thì Vitamin K chính là người lái xe đưa canxi vào đúng nơi, đúng lượng mà canxi cần tới.  Không có người lái xe này thì canxi sẽ đi lung tung vào bất kì mọi nơi, trẻ không những khong hấp thụ được mà có thể gây ra 1 loạt hậu quả

Để đảm bảo bé có thể phát triển chiều cao tốt nhất, ngoài việc bổ sung canxi cho trẻ qua thức ăn, sữa thì bạn nên sử dụng thực phẩm bổ sung canxi. Những sản phẩm canxi nên phối hợp với vitamin D3 và vitamin K để đạt hiệu quả nhất.

DS. Nguyễn Thị Hòa